Maak jou seatbelt vas

Daar is darm min goed so irriterend soos daai geluid wat ‘n kar maak as jy nie jou veiligheidsgordel vasmaak nie, veral as jy laat is. Soms moet jy nog sukkel met ‘n hardkoppige gordel wat heeltyd vashak as jy hom vat. Jy weet jy moet hom rustig trek, maar omdat die kar beep beep gryp jy hom met geweld soos daardie laaste chip by ‘n braai, en dit help glad nie. Hoe meer die ding vashak, hoe meer befok raak jy en hoe harder trek jy. Partydae voel dit mos of die wêreld teen jou is. Almal ken daardie dae, almal kry sulke dae. Ek oorweeg dit om maar die blerrie gordel te los, maar dan wonder ek wat sal gebeur as die kar vinnig stop en ek deur die windshield trek, as ek ‘n vet stuk glas met my voorkop sou breek. Die idee maak my bang, want na al die jare klou ek nogsteeds vas aan my acting drome. Nee, dis beter om veilig te wees. Uiteindelik kry ek beheer oor die seatbelt, prop hom en sit die musiek harder, niks soos ‘n paar wilde beats soos jy oor die urban jungle toer nie. Al wat nou kort is ‘n bier.

Ek het nie ‘n idee waar ek nou is nie. Lang strate, breë strate, eenrigting strate, weet enige iemand ooit waar hulle is in hierdie stad? Die strate van Pretoria is baie anders as die van die Kaap. In die Wes-Kaap is daar darm berge wat jy as ‘n rigtingwyser kan gebruik as jy verdwaal. Nie dat ek verdwaal het nie, ek bestuur nie eens nie, ek toer net. Adam en die groen Merc waarin ons ry ken die plek darm redelik oraait, hy bly al sy hele lewe lank hier en boonop like hy nog die plek ook. Hy vertel my daar is tot ‘n straat êrens in hierdie stad wat na sy ma vernoem is. Dis nou vir jou ‘n ding! Maar hy weet nie presies waar dit is nie. As jy hier ‘n afdraai mis vat dit jou ‘n rukkie om weer opkoers te kom, maar dis wanneer jy die plek leer ken, as jy verdwaal. Dis lekker om net te sit en te kyk na al die plekke en mense wat ek nie ken nie. Dis nou al langer as ‘n maand wat ek hier is en ek wonder nogsteeds of ek nie dalk ‘n moerse fout gemaak het deur te kom nie.

Adam is my housemate en hy is baie goed vir my. Maak nie saak waarheen hy oppad is nie, die naaste bank of die universiteit se admin gebou, hy nooi my altyd saam sodat ek Pretoria kan sien vanaf sy pa se groen ML. Hy gebruik hierdie voertuig terwyl sy pa in Amerika is vir een of ander werk avontuur. Lekker luuks, ek weet. Ons ry verby plekke wat ek al baie van gehoor het, maar nou vir die eerste keer sien. Niks lyk soos ek gedink het dit sal nie. Adam vertel my iets interessant oor amper elke plek wat verby ons vlieg, hy is ‘n goeie gids en hy laat my vinnig vergeet dat ek ooit gedink het Bellville is oraait. Ek dink hy besef die mense in die Kaap dink nie veel van Pretoria nie, nou probeer hy die plek waar hy groot geraak het se reputasie bietjie help, ‘n hupstoot gee. Hy het al amper die hele stad vir my gewys, even die Square, even Valhalla, even Pretoria-Noord, maar nog nie Centurion nie, want dis nie Pretoria nie, volgens hom.

Ek het Gauteng toe gekom sonder ‘n voertuig. Dis nie ideaal nie, maar dis wat gebeur as jy oor rooi ligte ry, jy verloor jou kar, en so bietjie van jou ouers se liefde. Kom ons wees gou eerlik met mekaar, jou ouers se liefde maak die lewe makliker. Dalk is dit beter dat ek my eerste twee maande hier deurbring sonder wiele, dit mag my dalk net uit die kwaad uit hou, weg van die pooltafels af, weg van KFC af. Ek hou van bestuur, dis lekker. Daardie gevoel wat jy kry as jy die clutch intrap en die rat verander is iets wat ek mis. Dis ‘n pragtige krag wat deur jou are vloei en dit laat almal mos dink hulle is Tom Cruise, en as jy dink jy is Tom Cruise dan kan jy mos enige iets doen. Eintlik is jy nogsteeds die poepol agter die stuurwiel wie se mond oophang en Kurt Darren tunes luister. Ja julle het my reg gehoor, niemand is perfek nie, en dis hoekom ek al 2 karre afgeskryf het, maar ek sal dit nooit op Kurt blameer nie. Gelukkig het ek altwee kere my veiligheidsgordel vas gemaak en my gesig is nog bruikbaar, nes Tom Cruise sin. Ja, dis defnitief beter as ek nie hier bestuur nie, Santam haat my al.

Soos ons deur die strate ry kyk ek rondom my en ek dink, dis mooi hier, my oë sukkel glad nie as ek kyk na hoe Pretoria aanmekaar gesit is nie. Die jakarandas wat die pad toe groei laat my voel soos ‘n eerste span rugbyspeler wat deur die tonneltjie hardloop voor dié groot game. Ek raak sommer opgewonde oor hulle teenwoordigheid. Dit voel my hulle ondersteen my, glo in my, moedig my aan, al weet hulle nie hoekom ek hier is nie of waarheen ek oppad is nie. Ek weet nie eers nie, Adam weet, hy bestuur. Hy het ook sy veiligheidsgordel aan, nie omdat hy ook al 2 karre afgeskryf het nie, maar omdat daardie blerrie beep die kak uit ons irriteer. As ek mooi daaraan dink lyk die jakarandas vir almal dieselfde, maar ek gee nie om dat hulle almal hier ondersteun nie, want almal hier het dit nodig. Adam steek ‘n sigaret aan en draai die ruit bietjie oop. ‘n Jack Parow song kom op, ek sit die musiek harder, want jis daai ou rap lekker.

Baie mense het my al gevra hoekom ek Gauteng toe gekom het dan wil ek nie eintlik hulle antwoord nie, want ek weet nie hoe nie. Ek het Adam op skool ontmoet, op die internet van alle plekke en nie eintlik onder vriendelike omstandighede nie. Laas jaar het ek hom weer raak geloop, en toe bied hy my verblyf aan, in Pretoria van alle plekke. Dit was nie ‘n moeilike besluit nie en toe ek weer sien toe werk ek en hy saam, en toe dusver gaan dit baie goed. Ons maak movies, videos, watokal jy dit wil noem en ons is actually nie te sleg nie, as ek nou bietjie kan brag. Soveel talent soos wat ons dink ons het help nie te veel as jy jonk is nie, nie in hierdie land nie. Lankal het ons het besef as jy nog nie die regte persoon se dogter na ‘n matriekafskeid geneem het nie gaan jy sukkel, as jy weet wat ek bedoel. Maar ons hou nog uit, nie een van ons sal sommer gou opgee en ‘n onderwyser of ‘n plumber raak net om bier en sigarette op die tafel te sit nie.

Soos ons luck nou maar is kry ons elke robot rooi. Nes die Kaap het Pretoria ook heelwat snaakse figure wat by verkeersligte uithang, maar hier is hulle bietjie anders. Hulle dra Bulls truie en praat met jou asof julle langs mekaar gesit in standerd 2. Hoe meer jy sê jy wil nie ‘n paspoort houer of 500 swart sakke hê nie hoe meer begin hulle met jou emosies te speel. In Gauteng wil hulle hê jy moet hulle jammer kry, in die Kaap irriteer hulle jou tot jy hulle betaal om te loop. Adam is nice, hy gee hulle gewoonlik iets. Ek aan die ander kant kan nie minder omgee oor die bedelaars nie, ek hou my kleingeld vir pool games. Elke keer as ek hulle sien is daar iets binne my wat sê: “maak net seker jy eindig nie eendag so op nie”. Bliksem, ek sal ‘n kak boemelaar maak, ek het ‘n regte moer-my-gesiggie, niemand sal my enige iets gee nie. Hierdie movie ding beter uitwerk! Ek kyk na die mense in die ander karre, almal lyk so rustig, niemand is kwaai nie, almal het hul veiligheidsgordels aan. Die lig raak groen en ons ry verder. Die Jack Parow tunes het gestop, dis nou Blink se beurt om ons wakker te hou.

Die middestad van Pretoria voel soos Afrika, maar nie die tipe Afrika wat jy op National Geographic sal sien nie. Wat my verbaas is als klink afikaans in die sake sentraal van ons hoofstad maar hier is nie ‘n teken dat hier enige afrikaans rond beweeg nie. Hierdie stad het duidelik baie forgotten glory en ek sal graag wou sien hoe dit hier gelyk het in die 70's. Sekere mense sal vir jou sê kerkplein is nou maar net ‘n gedagte van wat dit altyd was en Paul Kruger kyk nie meer na dieselfde dinge as voorheen nie. As jy mooi kyk lyk dit of oom Paul ook sy seatbelt vasgemaak het. Hy het ook seker verstaan dis beter om veilig as jammer te wees. Dalk het hy ook sy ossewa gerol op die Calitzdorp pad. Ek wonder hoekom het oom Paul en die ander voortrekkers opgetrek? Waarom was hy en sy tjommies kwaad vir die Kaap? Het hy dalk sy goed gepak en getrek vir dieselfde redes as wat ek het? Dalk het hy nes ek besef as jy moet gaan, moet jy fokof.

Na ‘n suksesvolle middag stop ons weer by die huis. Ek maak my seatbelt los, Adam gruip die sixpacks en ek vat die Pick & Pay sakke en ons stap weer die huis binne. “Bier?” vra hy my terwyl ek op die stoep staan en oor Pretoria uitkyk. Ek antwoord ja en vra hom nog vrae oor die stad soos ons die Black Labels geniet. “Hier gaan ons nog baie goed doen” sê hy vir my, “ek is bly jy het gekom”. Ek sien ‘n storm wat in die verte nader beweeg, ons timing was goed. Die storms hier is beter as enige program op kykNet en ek love dit. Die bier klap my alweer vinnig, dalk is dit tog die lugdruk. Dis asof ek skielik besef waaroor alles gaan, die lewe, my werk, my vriende, my liefde. Bier doen dit mos aan ‘n mens. Een oomblik chill jy lekker, volgende oomblik praat jy asof jy ‘n professor is, lekker vol van jouself. Dan die volgende oomblik kan jy niks onthou wat jy sopas gesê het nie. Al wat dan uit jou mond uit kom is: “ons het vergeet om brood te koop”.

-- Phillip Berg